Thành phố Huế cổ kính và thơ mộng bên bờ sông Hương không chỉ nổi tiếng với văn hóa ẩm thực Huế, những thắng cảnh và di tích của một thời hoàng triều – đến chùa lăng tẩm, mà còn để lại trong lòng du khách nhiều ấn tượng khó phai về một vùng đất phong phú sản vật. Đất Huế thơ mộng không chỉ với sông Hương, núi Ngự, với lăng tẩm đền đài mà còn độc đáo bởi những con người tài hoa, khéo léo đã tạo ra một nét ẩm thực đặc trưng mang đậm màu sắc của vùng đất xinh đẹp này. Văn hóa ẩm thực xứ Huế đã trở thành một nét đặc trưng trong ẩm thực Việt Nam. Có thể nói đây cũng là một màu sắc lâu đời về ẩm thực của Việt Nam, với những món ăn độc đáo và cổ xưa xuất phát từ cung đình Huế lúc bấy giờ. Trong bài viết bên dưới đây mình sẽ giới thiệu sơ lược tới các bạn văn hóa ẩm thực xứ Huế là như thế nào. Hãy cùng mình theo dõi bài viết bên dưới nhé!
Những nét đặc trưng của văn hóa ẩm thực Huế
Lịch sử văn hóa
Văn hóa Huế là hội tụ và chịu liên quan của nhiều luồng văn hóa đến từ những cộng đồng dân cư khác nhau:
- Những cuộc di dân vào Huế của khối cộng đồng Việt Mường để mở cõi phương Nam.
- Nền văn hóa phương Nam tuy đến chậm hơn tuy nhiên cũng đã có gây ảnh hưởng đến văn hóa Huế.
- Ngoài ra, chính nơi này cũng đã từng có cộng đồng cư dân Chămpa sinh sống, và đã lưu lại sau ngày Chế Mân dâng đất.
Những đặc thù của lịch sử Huế, đặc biệt kể từ khi Huế là kinh đô, là nơi sống của tầng lớp đế vương, nơi hội tụ của những tao nhân mặc khách, công hầu khanh tướng…nên miếng ăn, thức uống theo lệ “ phú quý sinh lễ nghĩa” đã liên quan lớn đến ẩm thực Huế.
Địa hình và thổ nhưỡng
Thừa Thiên nói chung nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, nhiều nắng, nhiều mưa, địa hình có Đồng bằng, biển, đầm phá, đồi núi thấp. Khí hậu Huế khắc nghiệt, đất đai không màu mỡ, nhưng có những vùng đất nhờ vào thời tiết khắc nghiệt lại tạo ra những thực phẩm nhiều loại mà trong số đó có “lắm cái ngon lừng danh”.
Con người và truyền thống
Ảnh hưởng tư tưởng Nho giáo, quan niệm “tam tòng tứ đức” là một chuẩn mực của người phụ nữ Huế xưa. Huế có truyền thống từ bao đời nay là “mẹ dạy con, bà dạy cháu, chị dạy em”. Các thiếu nữ quyền quý trước khi xuất giá phải được mẹ rèn dạy” Công Dung Ngôn Hạnh”. Chữ “Công” hàng đầu, mặc dù nhà giàu có, nhiều người giúp việc thì các cô gái vẫn phải tập đi chợ, nấu ăn hàng ngày.
Huế là nơi trước tiên của đất nước ta thành lập tổ chức phụ nữ trước tiên của nước ta, đấy là “Nữ công Học hội” (thành lập năm 1927, do bà Đạm Phương lãnh đạo).
Giữa thế kỷ 20, Hoàng Thị Kim Cúc, vị giáo sư gia chánh xuất sắc nhất của trường Đồng Khánh, đã giới thiệu được 600 món ăn Huế trong đó có 125 món chay, 34 loại canh, 50 món tráng miệng, 47 loại bánh, 70 loại mứt, 30 loại gia vị, v.v. Nhất là bà Kim Cúc giới thiệu được 60 thực đơn hoàn chỉnh của bốn mùa xuân, hạ, thu, đông. Huế đã trở thành mẫu mực cho các thế hệ nội trợ Việt Nam.
Làng Nghề
Ẩm thực Huế được biết đến qua thời gian bởi những gia đình có truyền thống nấu nướng, những đầu bếp giỏi và những làng nghề nổi tiếng, với những món đặc sản địa phương.
Những thức uống của người Huế xưa
Trong đời sống hàng ngày cũng giống như trong tế lễ, yến tiệc, đình đám… Việc sử dụng thức uống luôn là nhu cầu không thể thiếu. Ngoài nước uống dễ dàng từ các nguồn nước như nước sông, nước giếng, nước mưa… Người Huế xưa thường sử dụng thêm những thức uống khác như:
- Rượu gạo, rượu nếp
- Rượu ngâm sâm, rượu ngâm hoa quỳnh.
- Rượu thuốc, Minh Mạng thang:
- Trà hoặc chè xanh:
- Trà tim sen
- Nước đậu ván rang
- Nước lá “Mùng Năm”
- Nước uống cho sản phụ
Ẩm thực Huế xưa và nay khác gì?
Cơm hến và các món ăn từ hến – Văn hóa ẩm thực xứ huế
Nằm thật sâu dưới dòng sông, ẩn trong lớp bùn cát của tạo hóa, hến là món ăn dân dã hết sức quen thuộc của người Việt ta. Hến mềm mà dai dai, nước luộc từ hến rất ngọt, hầu như ai cũng thích. Hến có thể làm thành nhiều món khác nhau và món trước tiên phải giới thiệu về ẩm thực Huế nhất định là cơm hến.
Cơm hến có ở nhiều vùng, tuy nhiên ngon nhất thì phải đến Huế. Bát cơm hến của Huế có màu trắng thơm của gạo nấu chín vừa được để nguội, có hến xào hành phi thơm phức, có tóp mỡ chiên giòn béo ngậy, có rau sống tươi sạch bắt mắt và cả vị đậm đà của mắm ruốc Huế.
Bên cạnh đấy, các món khác từ hến như bún hến, hến xào xúc bánh tráng, canh hến, bánh đập hến xào,… Ở Huế cũng được du khách yêu thích. Mỗi món ăn đều mang một phong vị riêng, tuy nhiên cái vị của hến vẫn đọng lại trên đầu lưỡi, khó quên. muốn ăn cơm hến và các món từ hến ngon ở Huế, du khách có thể tìm đến cồn Hến – Vĩ Dạ hay các quán trên đường Hàn Mặc Tử, từ từ cảm nhận hết hương vị ngọt dai và cay nồng của hến Huế.
Bún bò huế – Linh hồn ẩm thực của Cố Đô
Thật không sai nếu như gọi bún bò Huế là linh hồn của ẩm thực Cố Đô Huế. Bởi món ngon nơi đây đã theo bước chân ai có mặt khắp mọi miền đất nước. Bởi người ta thích. Người ta ‘nghiện’ vô cùng cái vị ngọt thanh mà đậm đà của bún bò xứ Huế. Ăn rồi là nhớ ngay.
Đề cập đến bún bò Huế. Phải kể tới nước dùng được hầm từ xương để có vị ngọt và mùi vị đặc trưng. Không quá nồng nhưng đủ để thực khách cảm nhận chi tiết nhất. Tiếp đến là miếng giò chân giò. Thêm một miếng giò tự nắm, vài lát thịt bò thái mỏng đầy ắp cả tô. Có cả màu xanh xinh đẹp của lá hành tươi thái nhỏ.
Bún bò Huế ăn kèm với rau sống đủ loại. Vừa mang ra là nhúng ngay vào nước còn nóng của tô bún. Nếu như thích, thực khách có thể cho chút mắm ruốc Huế để tăng thêm vị.
Khách du lịch ẩm thực Huế có thể ghé các quán bún Ông Vọng đường Nguyễn Du. Số 22 đường Lê Lợi, 13 đường Lý Thường Kiệt để thưởng thức tô bún bò cay nồng ngon nhất xứ Huế.
Các loại bánh Huế – Ăn chơi mà no thật
Du lịch Huế, có dịp lang thang khắp các con đường khi trời chập chạ tối. Bạn sẽ gặp các dì đẩy xe đến góc đường. Bày biện bàn ghế nép vào một góc của vỉa hè hay dọn hàng ra trước mặt nhà. Khởi đầu bán đủ thứ bánh ngon của Huế.
Người Huế thích các loại bánh chế biến từ bột gạo để làm bữa ăn phụ. Đây còn được xem là nét văn hóa ẩm thực riêng của Cố Đô. Du khách có thể ghé hàng quán ngồi ăn chơi chén bánh bèo. Dĩa bánh bột lọc hoặc vài lá bánh khoái tôm thịt nóng hổi.
Đường Ngự Bình, Nguyễn Bỉnh Khiêm, An Định được người Huế gọi là ‘khu phố bánh bèo’. Nơi du khách có thể thưởng thức chén bánh bèo ngon và nhìn thấy cả ‘văn hóa bánh bèo’ ở Cố Đô. Thượng Tứ là quán bán bánh khoái nổi tiếng nhất với 3 chi nhánh ở Bạch Yến, Lạc Thiện, Lạc Thạnh để du khách tìm đến thưởng thức.